*** Rainbow (Gökkuşağı) - Neden ve Nasıl ***

* Rainbow (Gökkuşağı) - Neden ve Nasıl *

Gökkuşağı balıklarının bakımı ve beslenmesi, genel akvaryum koşulları sağlandığında oldukça basittir. Akvaryumda ele alınan balıklar arasında bakımı en kolay olan türlerdendir. Aynı zamanda bir akvaryum balığında aranılan ve aşağıda sıralanan bütün olumlu koşullara da sahiplerdir.

- Üretim kolaylığı
- Dayanıklılık
- Etkileyici renkler
- Barışsever karakter
- Akvaryum bitkilerine zarar vermemesi
- Akvaryum zeminini, kum ve çakılı hareket ettirmemesi

Hemen hemen her akvaryum boyutuna ve karma akvaryumlara uygun çeşitli boylarda bulunabilirler. Bununla birlikte, gökkuşağı balıklarının akvaryum ve havuzlarda bakımı bazı konularda sorumluluk gerektirir. Gökkuşağı balıkları canlı varlıklardır ve sağlıklı tutulabilmeleri için doğalarına en uygun, stressiz bir ortamda tutulmaları gerekir. En dayanıklı bir iki türü herhangi bir özel çaba gerektirmeden hayatta tutulabilse de, başarılı bir gökkuşağı akvaryumu oluşturabilmek için bazı önemli akvaryum ilkeleri öğrenilmeli, bazı gereklilikler benimsenmelidir.

En önemli faktör su kalitesidir. Su kalitesi yalnız gelişmelerini belirlemez, hayatta kalabilmeleri için birincil derecede önemlidir.

Avustralya ve Yeni Gine’nin tatlısu kaynakları çoğunlukla yumuşak sulardan oluşmakla birlikte pH ve duruluk, içinden geçtikleri havzaya ve tortu içeriğine bağlı olarak değişir. En ideal ortam, doğal su koşullarının taklit edilmesi ile oluşacaktır. Bununla birlikte, bu yöntem problemi çözmekten daha çok problem yaratabilir. Akvaryumda “doğal” su koşullarını oluşturmak neredeyse imkansızdır.

Akvaryum meraklıları akvaryumlarında, şehir şebekesinden elde ettikleri suları kullanırlar. Bu gibi evsel kullanım suları bazı işlemlerden geçmiş ve balıkların doğal ortamındaki sulardan oldukça farklı bir duruma gelmiştir. Eğer kullanım suyunun birtakım özellikleri balıkların dayanabileceği sınırlar içinde kalıyorsa biraz çaba sarf ederek uygun koşullar hazırlanabilir. Dünyanın birçok yerinde, evsel kullanım için uygun olan “içilebilir” nitelikteki sular genellikle akvaryumda kullanmak için de uygundur.

Ancak, evsel kullanım suları bakteri mücadelesi için klor bileşikleriyle işlenerek içilmeye uygun hale getirilir. Eğer akvaryumda bu tür bir su kullanılacak ise bu maddeler çeşitli kimyasallarla ayrıştırılmalı ya da zararsız hale getirilmelidir. Eğer kullanılan klor sıvı ya da gaz formundaysa, bir hafta sürekli havalandırma yoluyla şebekesi suyununun klorsuzlaştırılması sağlanabilir. Bununla birlikte, çoğu bölgede artık klor kullanımından kloramin (NH2Cl) kullanımına geçilmiştir. Kloramin amonyak ve klorinin suda karıştırılmasıyla elde edilen bir bileşiktir. Klorin verimli bir arıtıcı olmakla birlikte kanserojen trihalometan oluşumuna katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. Kloramin daha kalıcıdır ve bu oluşuma neden olmaz. Fakat, daha düşük dozda kullanılan klorinin verimine daha yüksek dozda kloramin kullanılarak ulaşılabilir. Kloramin daha kararlı olduğu için, yoğun havalandırma yoluyla bile kolayca kurtulmak olası değildir.

Sodyum tiosülfat ya da karbon filtrasyonu gibi deklorinatörler kullanılarak, kloramin molekülünden klorin kısmı ayırılabilir ama amonyak kısmı suda kalır. Kalan amonyak, nitrifikasyon bakterileri ya da su bitkileri tarafından değerlendililebilir. Zeolit gibi amonyak nötralizatörleri kullanılarak amonyağın ayrıştırılması da olası olsa da, tercih edilen yöntem amonyağı detoksifiye ederken klorin ve kloramini de uzaklaştıran su hazırlayıcıların kullanılmasıdır.

Kloramin çok zehirli bir maddedir ve yüksek seviyelerde gökkuşağı balıklarının 24 saat içerisinde ölmesine neden olur. Zehirlilik derecesi ele alınan balık türüne, su sıcaklığına ve akvaryum suyunda bulunan organik madde miktarına bağlıdır. Çoğu gökkuşağı türü 0,01 mg/L’lik konsantrasyonda önemli stres işaretleri verir ve hatta ölür. Goyder Nehri trifasciata türü özellikle duyarlıdır ve çok daha cüzzi kloramin konsantrasyonlarda bile ölür.

Burada sözedilmesi gereken diğer bir önemli konu da evsel kullanım suyunun özelliklerinin zamanla değişebilmesidir. Belli bir düzene bağlı mevsimsel nitelik değişimlerinin dışında düzensiz değişimler de yaşanabilir. Ayrıca evsel sulardaki kloramin miktarlarının büyük oranlarda dalgalanma göstermesi hiç de az görülen bir durum değildir. Özel sektör kanalıyla pazarlanan kaynak sularının çıkışı da tutarlı olmayabilir. Bu nedenlerle, akvaryum suyu olarak kullanılan suların belirli periyotlarda, hazır test kitleri kullanılarak kontrol edilmeleri gereklidir.

Akvaryumlarda yaşamak zorunda olan balıklar için bazı su özellikleri daha önemlidir. Nitrojen oluşturacak atık seviyesi, çözünmüş oksijen miktarı, pH ve su sıcaklığı gibi özellikler birincil derecede önemlidir. Alkalinite, sertlik, duruluk gibi diğer bazı özellikler, akvaryum balığı sağlığına bir yere kadar etkisi olmakla birlikte genellikle hayati değildir ve ikinci derecede önemlidir. Her bir su kalitesi faktörü diğer faktörlerle etkileşim halindedir. Bu etkileşim bazı durumlarda oldukça karışık ilişkiler şeklinde gelişebilir. Bir akvaryum sisteminde ölümcül olabilecek bazı özellikler başka sistemlerde tolore edilerek zararsız duruma dönüşebilir. Akvaryum suyunun ve kullanım suyunun düzenli kontrolları önemlidir ve balıklar zarar görmeden, oluşabilecek problemlerin görülmesi ve önlem alınmasını sağlar. Bu nedenlerle, gökkuşağı balıklarının akvaryumlarda sağlıklı tutulabilmeleri için, test yöntemleri ve sonuçlarının değerlendirilebilmesi konusunda belli bir seviyede bilgi gereklidir.

*** Akvaryum Boyutları ***

Gökkuşağı balıkları orta ve üst derinkliklerde yaşayan balıklardır ve yeterli büyüklükte bir serbest yüzme hacimine ihtiyaç duyarlar. Haliyle akvatyum boyutu önemlidir. Küçük boyutlu akvaryumlarda stresli olurlar ve bu da sağlık problemlerine neden olur.

Gökkuşağı balıkları için yüzey alanının genişliği derinlikten daha önemlidir çünkü dikey değil yatay doğrultuda yüzerler. Özellikle daha cüsseli gökkuşağı türleri için akvaryum eni en az 45 - optimum 60 cm olmalıdır. Akvaryumcularda satılan ortalama boyutlardaki standart akvaryumların çoğunun yüksekliği derinliğinden daha fazladır ve uzun dönemde gökkuşağı balıklarının performansı için çok uygun değildir.

*** Akvaryum Yoğunluğu ***

Akvaryumun yoğunluğu, diğer bir deyişle her bir balık başına düşen su hacmi çok önemli bir sağlık faktörüdür. Yetersiz hacimlerde tutulan fazla sayıda balık olursa, balıkların gelişmesi yetersiz olur ve hastalıklara karşı zayıf düşerler. Bunun nedenlerinin başında oksijen seviyesindeki düşüş, sudaki amonyum ve nitrit gibi zehirli madde miktarlarının artması ve balıkların strese girmeleri sayılabilir. Akvaryumda beslenebilecek uygun balık sayısını hesaplamaya yönelik bir iki matematiksel formül bulunmakla birlikte bu tür formüller genelde faydasızdır. Akvaryumun son haline gelmesi için çok az sayıda balıkla başlamak gerekir. İlk dönemlerde sık sık amonyum, nitrit ve pH kontrolü yapmak gerekir. Balık sayısını zamanla yavaş yavaş artırarak akvaryumun olgunlaşmasına fırsat tanınmalıdır. Bu arada su niteliğinin balık sağlığına zararlı hale gelmemesi için gereken su değişimleri yapılmalıdır. Sonuç olarak su kalitesi test sonuçları, akvaryumun görselliği ve biraz da vicdan senteziyle doğru kapasiteye ulaşılacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta akvaryuma bir seferde fazla balık eklememektir.

__________________
Oğuz SAĞLAM

YORUM YAZ

Melanotaenia herbertaxelrodi

17 Eylül 2007

img src=http://img146.imageshack.us/img146/4386/melanotaenia20herbertaxsy6.jpg height=263 width=400 border=0 / DIVLatince Adı:FONT color=#0066ff /FONTFONT color=#000000 size=4strongEMMelanotaenia herbertaxelrodi/EM/strong/...